Een emotioneel of fysiek afwezige vader leidt tot een vaderwond. Hoe herken je dit trauma bij jezelf? Miranda Mendes Da Costa, mental health coach, deelt in dit artikel 11 kenmerken en legt uit hoe je deze wond kunt helen. “Als we onze verwondingen langere tijd ontkennen, ontstaan er lichamelijke klachten. Hoe gek het ook klinkt: dit is een zegen.”
Opgroeien met een emotioneel of fysiek afwezige vader bepaalt hoe jij later in liefdesrelaties staat, want hij is je eerste mannelijke ‘hechtingsfiguur’.
Pijn die ouders doorgeven
We groeien op met onze ouder(s) of verzorgers en over het algemeen geven ze ons alles wat binnen hun mogelijkheden ligt. Ze doen hun best om ons zo goed mogelijk groot te brengen, hopelijk met liefde en warmte. Maar onze ouders kunnen ons niet geven wat zij simpelweg niet in huis hebben. Onze ouders zijn zelf ook kinderen, van hun ouders. En hun ouders zijn weer kinderen van hun ouders en ga zo maar door.
Wat onze ouders niet hebben meegekregen, kunnen ze op hun beurt niet doorgeven aan ons. Zo zie je dat binnen generaties bepaalde situaties zich keer op keer herhalen. Totdat er een persoon is die zich bewust wordt van het patroon en die eraan toe en bereid is om zich persoonlijk te ontwikkelen. Hij of zij laat het licht schijnen op het pijnpunt dat generaties lang wordt meegedragen en doorgegeven. Dat kan bijvoorbeeld de afwezigheid van een vader zijn.
Groot gevoel van onveiligheid
In dit artikel ga ik dieper in op de vaderwond. Het is voor mij een groot levensthema geweest. Ik heb moeten leren omgaan met een emotioneel afwezige vader in mijn leven. Opgroeien met een emotioneel of fysiek afwezige vader laat diepe verwondingen achter, een gat in je ziel. Het bepaalt hoe jij later in liefdesrelaties staat, want hij is je eerste mannelijke ‘hechtingsfiguur’. Het drukt een stempel op je gevoel van eigenwaarde. Het drukt een stempel op je levensplezier. Een kind heeft de aanwezigheid, onvoorwaardelijke liefde, steun en zorg van z’n vader nodig. Hierdoor kan het opgroeien tot een evenwichtig mens. Het kind heeft het vertrouwen dat het in veiligheid de wereld kan ontdekken, nieuwe stappen kan zetten. In de wetenschap dat zijn vader aanwezig is ter ondersteuning.
Op het moment dat deze vader er emotioneel of fysiek niet is, geeft dit een gevoel van onveiligheid. Er is geen veilige vaderfiguur om op terug te vallen. Dit heeft psychologische gevolgen voor het kind, en later voor de volwassene. Persoonlijk heb ik veel moeite gehad met de emotionele afwezigheid van mijn vader. De weg naar heling was lang. Maar inmiddels kan ik zeggen dat ik vooral dankbaar ben. De pijn die ik ervaren heb, heeft ervoor gezorgd dat ik bewuster ben gaan leven en ben gegroeid.
Zo herken je een vaderwond
Misschien zit jij in een soortgelijk proces. Misschien is de band die je met je vader hebt niet zoals je hoopte en ervaar je teleurstellingen en verdriet. Elke situatie is uniek en alles wat er in je leven gebeurt, heeft waarde – ook al kun je dat op het moment zelf meestal nog niet zien. Gebeurtenissen, en dan met name pijnlijke gebeurtenissen, zijn er voor jou om te groeien en te evolueren. Dat is waarom we hier op aarde zijn.
Lees het onderstaande rijtje eens door en vraag je af of dit op jou van toepassing is. Mocht je de meeste vragen met Ja beantwoorden, dan weet je dat je te maken hebt met een vaderwond. En zodra je dit weet, ben je je ervan bewust waaraan je mag werken. Dit doe je vooral voor jezelf, niet om je vader te veranderen. Je werkt aan jezelf omdat jij een mooier en gelukkiger leven verdient en waard bent.
Deze opsomming is geschreven vanuit het perspectief van de dochter. Mocht je als man dit artikel lezen, dan vervang je het woord ‘mannen’ door ‘vrouwen’.
Herken jij jezelf hierin?
- Je hebt weinig zelfvertrouwen; je voelt je niet goed genoeg.
- Je voelt je zwak.
- Je bent zeer kritisch op jezelf.
- Je voelt je niet veilig in je lichaam.
- Je hebt gevoelens van woede naar mannen toe.
- Je hebt het gevoel dat jij je moet bewijzen.
- Je hebt een weerstand tegen discipline en structuur.
- Je hebt geen vertrouwen in mannen.
- Je trekt emotioneel niet beschikbare partners aan.
- Je bent bang voor afwijzing.
- Je hebt het gevoel afgewezen te worden, ongeliefd te zijn en je ervaart geen steun.
Trauma’s aankijken en herleven
Het helen van de verwondingen uit je jeugd heeft tijd, aandacht en commitment nodig. Ten eerste is het belangrijk dat jij je bewust wordt van de verwondingen die je hebt opgelopen. Daarom lees je dit artikel – je hebt het niet voor niets gevonden. De tweede stap is de bereidheid om te veranderen, om ingesleten patronen te veranderen. Er is bereidheid en lef voor nodig om oude trauma’s te durven aankijken en te herleven.
Alles wat we hebben meegemaakt en nog niet hebben verwerkt, ligt opgeslagen in ons lichaam. Als we onze verwondingen langere tijd ontkennen, ontstaan er lichamelijke klachten. Hoe gek het ook klinkt: dit is een zegen. Het is een signaal van ons lichaam dat het nodig tijd is om aan het werk te gaan met niet geheelde wonden en trauma’s. Ons lichaam is oneindig wijs. Het kan zich ook emotioneel uiten. Misschien loop je rond met een sluimerend gevoel van onbehagen en melancholie. Het leven is geduldig en wacht net zo lang totdat jij er klaar voor bent om het trauma aan te kijken.
Voor jezelf kiezen en volop genieten
De derde stap is het zoeken van hulp bij het helingsproces. Steun van iemand die dit diepgaande proces zelf heeft meegemaakt, zodat je het niet alleen hoeft te doen. Je staat er niet alleen voor, niet meer. Als je de weg naar heling gaat bewandelen, levert het je veel op. Je kiest meer en meer voor jezelf, je blijft trouw aan jezelf en je merkt dat je in staat bent om volop te genieten van het leven.
Geschreven door Miranda Mendes Da Costa.